Hai máis de oito anos que se publicou a lei de Promoción da Autonomía Persoal e atención ás persoas en situación de Dependencia. A través destes anos vivimos unha situación con tendencia en liñas xerais descendente. Cando pensabamos que esta lei estaba a ter un desenvolvemento inadecuado, as circunstancias indicábannos que era susceptible de empeorar e así foi.
Sexa como fora, esta é a Lei á que temos que atender para ter acceso ás prestacións asociadas á Dependencia que os organismos públicos outorgan, polo que a continuación trataremos de dar resposta ás preguntas máis frecuentes que a práctica nos demostra xorden ente este colectivo. A saber:
O obxecto da Lei é recoñecer un novo dereito en España, universal e subxectivo: o dereito á promoción da autonomía persoal e atención ás persoas en situación de dependencia. Para iso, no artigo 1 da Lei faise necesaria a creación do Sistema para a Autonomía e Atención á Dependencia como estrutura que garanta o propósito da lei.
Non. Son termos diferentes.
A OMS define a minusvalidez como un termo xeral que abrangue as deficiencias, as limitacións da actividade e as restricións da participación. A minusvalidez é un fenómeno complexo que reflicte unha interacción entre a persoa e a sociedade na que vive.
A dependencia defínese como o estado de carácter permanente en que se
encontran as persoas por diversas razóns (derivadas da idade, enfermidade, minusvalidez) e ligadas á falta ou perda de autonomía (física, mental, intelectual ou sensorial), precisan da atención doutra/s persoas ou axudas importantes para realizar as actividades básicas da vida diaria e/ou a súa autonomía persoal.
Por conseguinte, non toda minusvalidez vai unida a dependencia e non todas as persoas minusválidas precisan axudas para desenvolverse na vida diaria.
– Encontrarse en situación de dependencia nalgún dos graos establecidos pola Lei.
– Ter nacionalidade española.
– Residir en territorio español polo menos durante cinco anos, dos cales dous serán inmediatamente anteriores á data de presentación da solicitude.
– Estar empadroado na Comunidade Autónoma onde se solicita.
A solicitude deberá acompañarse da seguinte documentación:
- Informe de saúde emitido por un médico colexiado de ámbito público ou privado no modelo normalizado.
- Fotocopia do D.N.I/N.I.E/pasaporte en vigor do solicitante.
- Certificado de Empadroamento que xustifique o domicilio actual, así como cinco anos de permanencia en España, dos cales os dous últimos sexan inmediatamente anteriores á data de solicitude.
- Os residentes que carezan da nacionalidade española deberán presentar certificado de residencia legal en España polos mesmos períodos.
- Se o solicitante é pensionista de grande invalidez ou ten recoñecido algún grao de minusvalidez, deberá presentar fotocopia dos documentos que o acrediten.
- Se se solicita mediante representante legal ou gardador de feito, deberá presentar:
- – Fotocopia do DNI/NIE/pasaporte deste.
- – Se se trata de representante legal, Sentenza Xudicial con nomeamento de representante legal. Se iniciou trámite de incapacitación, xustificante do inicio do proceso.
- – Declaración do Gardador de feito.
O solicitante, o representante en caso de actuar como gardador de feito, ou titor legal se ten a incapacidade recoñecida.
– Presentación da solicitude.
– Valoración de dependencia.
– Recoñecemento de grao
– Elaboración do Programa Individualizado de Atención (PIA).
– Asignación de recurso.
Os prazos máximos para resolver os procedementos de recoñecemento da situación de dependencia e de elaboración do Programa Individual de Atención serán de seis meses, a contar dende a data en que a solicitude teña entrada no rexistro do órgano competente para a súa tramitación.
Na práctica, o prazo establecido por Lei demórase nalgunhas Comunidades Autónomas.
A revisión do grao de dependencia require outra nova valoración e aplicación do Baremo de Valoración da Dependencia (BVD) e esta só deberá solicitala se existe un empeoramento ou unha melloría no desempeño dalgunha das tarefas que o BVD avalía. O agravamento dunha enfermidade por si soa non representa unha causa dunha nova valoración.
Non. Unha vez valorado, o solicitante recibirá no domicilio indicado na solicitude, a Resolución notificándolle o resultado da valoración.
O equipo de valoración desprázase ao seu ámbito habitual, xa sexa o seu domicilio, centro residencial e/ou excepcionalmente, se está ou se encontra ingresado en Unidades Hospitalarias de Coidados Continuados sempre que a súa situación basal sexa estable.
Non, sempre se poderá volver solicitar o recoñecemento do grao de dependencia cando a persoa teña unha variación do seu estado actual e haxa modificado a súa situación funcional e axuda nas actividades da vida diaria.
Si. Aplicaráselles o BVD determinando o grao que puidese corresponder aínda que sempre se lles garantirá o Grao I de dependencia moderada.
As prestacións de dependencia poden ser de natureza económica ou servizos de atención. A súa finalidade é, por unha parte, a promoción da autonomía persoal e, por outra, a de atender as necesidades das persoas que teñen dificultades para realizar as AVD.
Os Servizos do Catálogo teñen carácter prioritario e préstanse a través da oferta pública da Rede de Servizos Sociais das respectivas CCAA mediante centros e servizos públicos ou privados concertados debidamente acreditados.
Non.
A Lei esixe a realización dun trámite de consulta previo ao solicitante, a súa familia ou representante legal, se é o caso, en relación coa elección do servizo ou prestación entre o catálogo de servizos de atención e prestacións do Sistema para a Autonomía Persoal e Atención á Dependencia. Tendo en conta a súa elección, o seu grao de dependencia, así como as súas necesidades específicas de atención, e o cumprimento de requisitos para o servizo ou prestación solicitado, os técnicos responsables da CCAA determinarán a modalidade de intervención máis axeitada para a súa atención na correspondente proposta de Programa Individual de Atención.
Non obstante, presentaranse casos nos que as preferencias do solicitante e a modalidade de atención máis axeitada non coincidan, nos que será o profesional quen deba explicar por que a súa proposta difire das preferencias do solicitante ou da súa familia.
Si. Sempre que así o determine o Programa Individual de Atención pódese compaxinar o uso e desfrute dun ou varios servizos en horas/intensidade de forma parcial.
Non obstante, as prestacións económicas son incompatibles entre si e con todos os servizos, salvo cos de prevención, promoción da autonomía e teleasistencia. Así mesmo, os servizos son incompatibles entre si, salvo a teleasistencia que é compatible con todos menos coa atención residencial.
Non obstante o anterior, poderase establecer compatibilidade cando as prestacións ou servizos que faciliten a atención e permanencia no domicilio se recoñezan cun carácter non intensivo, mentres non se supere a intensidade máxima recoñecida para o seu grao de dependencia.
Os servizos están recollidos no catálogo de recursos e son:
– Servizos de Promoción da autonomía persoal
– Servizos de Teleasistencia.
– Servizos de Axuda a Domicilio (atención das necesidades do fogar, coidados persoais).
– Servizos de Centro de Día e Noite (Centro de Día para maiores, Centro de Día para menores de 65 anos, Centro de Día de atención especializada, Centro de Noite).
– Servizos de Atención Residencial (Residencia de persoas maiores en situación de dependencia, Centro de Atención a persoas en situación de dependencia).
– Prestación económica vinculada ao servizo.
– Prestación económica de coidados no ámbito familiar e apoio a coidadores non profesionais.
– Prestación económica de asistencia persoal.
Aquelas persoas da familia ou do ámbito da persoa en situación de dependencia, non vinculadas a un servizo de atención profesionalizar.
Si. A persoa coidadora deberá axustarse ás normas sobre afiliación, alta e cotización á Seguridade Social segundo normativa polo que regula a Seguridade Social dos/ás coidadores/ás non profesionais.
A cota de afiliación á Seguridade Social, será fertilizada integramente polo coidador familiar, determinada mediante Real Decreto Lei 20/2012, do 13 de xullo.
Se o dependente ten o PIA aprobado mediante resolución, onde se recoñece como modalidade de intervención máis adecuada para a súa atención a prestación económica por coidados no ámbito familiar, e falece antes do aboamento da prestación, ten dereito a súa familia á percepción desta dende a data de efectos correspondente tendo en conta que a CC.AA poderá establecer un prazo suspensivo de ata dous anos para empezar a xerar retroactividade, a partir da devandita resolución.
Cada ano o Goberno debe ditar un Real Decreto, logo de acordo do Consello Territorial, no que se determina a contía das prestacións económicas para os graos con dereito a prestacións do Sistema para a Autonomía e Atención á Dependencia, actualizándose en función do incremento do IPC.
No momento actual, as contías económicas máximas por grao son:
Grao | Prestación económica vinculada ao servizo | Prestación económica de asistente persoal | Prestación económica por coidados no entorno familiar |
---|---|---|---|
Grao III | 715,07 € | 715,07 € | 387,64 € |
Grao II | 426,12 € | 426,12 € | 268,79 € |
Grao I | 300,00 € | 300,00 € | 153,00 € |
Dende a entrada en vigor do Decreto 20/2012 do 13 de Xullo, as Comunidades Autónomas poderán establecer un prazo suspensivo de ata dous anos para empezar a xerar retroactividade, a partir da resolución do recoñecemento da prestación económica por coidados no ámbito familiar.
A prestación económica vinculada ao servizo non ten o devandito prazo suspensivo.
Si, mediante unha revisión do PIA aprobado, a cal pódese realizar de oficio (por traslado de CCAA, revisión por agravamento, ou por determinación doutra modalidade de intervención máis axeitada para a súa atención) ou a instancia do interesados, sempre e cando acredite que se produciu unha variación substancial nas súas condicións de saúde ou de ámbito. (Por exemplo, cando o coidador non profesional teña problemas de saúde ou non poida facerse cargo da persoa dependente). Por incumprimento das obrigas estipuladas na Lei de Dependencia. (Por exemplo, cando se percibe prestación económica para os coidados no ámbito familiar, e estes non reverten nos coidados do dependente).
É o Programa Individual de Atención que supón a resolución final do procedemento polo que se determina o servizo ou prestación económica máis adecuado para recibir os coidados que precisa en función do Grao recoñecidos.
Si, por variación no ámbito social ou nas condicións de saúde.
Pode presentarse recurso de alzada no prazo dun mes a partir do día seguinte en que teña lugar a notificación.
Non, a presentación do recurso non suspenderá o procedemento para facer efectivos os servizos e/ou prestacións económicas recoñecidos, salvo petición expresa das persoas interesadas ou, no seu caso, de quen exerza a súa representación.
Pódese presentar un Recurso de Alzada por entenderse desestimada a solicitude en concepto de silencio administrativo.
Actualmente a Lei de Dependencia de forma explícita, non considera un procedemento específico de urxencia que axilice os trámites para dependentes en situación de enfermidade avanzada con prognóstico de vida limitada.
Non obstante o anterior, a Asociación manifesta que a información ofrecida neste sitio non substitúe á consulta presencial do seu caso concreto, senón que pretende ser un complemento ou aclaración de dúbidas.